در پایان معاملات هفته منتهی به ۲۳ آبان ماه ۹۷ ، شاخص کل با ۳۱۰۶ واحد کاهش نسبت به هفته قبل، به رقم ۱۸۱۹۹۴ واحد رسید. شاخص بازار اول با ۲۳۶۰ واحد کاهش به رقم ۱۳۵۲۵۰ واحد بالغ گردید و شاخص بازار دوم با ۵۸۳۸ واحد کاهش عدد ۳۵۶۸۶۳ واحد را تجربه کرد و به این ترتیب شاخص بازار اول با ۲ درصد و شاخص بازار دوم با ۲ درصد کاهش نسبت به هفته قبل مواجه شدند. در ۵ روز کاری این هفته، ارزش کل معاملات اوراق بهادار به ۴۵۵۵۱ میلیارد ریال بالغ شد که نسبت به هفته قبل ۴۸ درصد افزایش یافته است. در ضمن تعداد ۱۴۱۸۴ میلیون انواع اوراق بهادار در بیش از۸۷۰ هزار دفعه مورد معامله قرار گرفت و به ترتیب ۵۷ درصد و ۵۰ درصد افزایش را نسبت به هفته گذشته تجربه کردند. این درحالی است که تعداد ۱۷۵ میلیون واحد از صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله در بورس تهران به ارزش کل بیش از ۱۷۹۶ میلیارد ریال مورد معامله قرار گرفت و به ترتیب با ۲۵۶ درصد و ۲۳۰ درصد افزایش نسبت به هفته گذشته همراه شدند.

بورس تهران معاملات هفته گذشته را با افت ۷/۱ درصدی سپری کرد و شاخص کل بورس با کاهش ۱۲۱۸ واحدی در روز چهارشنبه به سطح ۱۸۱ هزار و ۹۹۴ واحدی رسید. به این ترتیب، بازدهی پاییزی بازار در محدوده ۴/ ۱۳ درصدی متوقف شد که مقایسه آن با رشد حدود ۶۰ درصدی نیمه اول سال، حاکی از توقف رونق رویایی بورس دست‌کم در کوتاه‌مدت است. مهم‌ترین عامل افت شاخص سهام طی هفته گذشته، سقوط تاریخی بهای طلای سیاه بود که به تبع آن، ارزش سهام پالایشی‌ها و پتروشیمی‌ها با افت روبه‌رو‌ شدند. فشار بالای عرضه سهام باعث شد تا حضور سهامداران حقوقی در حمایت از سهم‌های بزرگ به نتیجه دلخواه نرسد. اکنون نگاه بورس‌بازان به عملکرد ماهانه شرکت‌ها در انتهای این هفته است که می‌تواند تصویر واقعی‌تری فراروی فعالان بورسی ترسیم کند و از بار روانی ناشی از اثر تحریم‌ها بکاهد.

شاخص صنعت بانکی بورس تهران از میانه مرداد تا پایان هفته گذشته رشد بیش از ۶۵ درصدی را تجربه کرده است. با این حال این صنعت در هفته گذشته با افت ۲/ ۲ درصدی مواجه شد. برخی از شایعات و در ادامه تشدید تردیدها درخصوص نمادهای این صنعت بر قیمت سهام این گروه فشار وارد کرد. البته فضای بازار نیز در تشکیل چنین فضایی بی‌تاثیر نبود اما در نگاه دقیق‌تر مشاهده می‌شود که بانک‌ها لیدری بازار را در دست داشتند و نوسانات قیمتی این نمادها به کل بازار سرایت می‌کرد. در هفته گذشته ارزش معاملات این صنعت بیش از ۸۳۲ میلیارد تومان بود. بالا بودن ارزش معاملات نشان از پویایی معاملات و تمرکز نقدینگی بر این گروه دارد. گرچه معاملات این گروه رونق دارد اما این موضوع به تنهایی نمی‌تواند ضامن رشد قیمتی سهام بانکی باشد. شاید مهم‌ترین نکته‌ای که در این گروه مورد توجه است و تقریبا تمامی اهالی بازار از آن با خبر هستند انتظار برای افزایش سرمایه سنگین در شرکت‌های زیرمجموعه این گروه است. البته همچنان اخبار نهایی از این موضوع منتشر نشده است اما بازار به پیشواز این موضوع رفته است. احتمالا کمتر کسی در بازار سهام مشغول فعالیت است و از علل داغی نمادهای بانکی بی‌خبر است. احتمال افزایش سرمایه سنگین از تجدید ارزیابی برای بانک‌هایی که زیان سنگین دارند و همچنین افزایش سرمایه سنگین از سود حاصل از تسعیر مازاد دارایی‌های ارزی، دو نکته‌ای است که معاملات سهام این گروه را داغ نگه داشته است.

صنعت دیگری که در هفته‌های اخیر به دنبال انتظار برای افزایش قیمت خودرو در کانون توجه بازار قرار گرفته، گروه خودرو است. زیان سنگین خودروسازان هشداری بود به سیاست‌گذار تا متوجه شود اگر از سیاست‌های اشتباه خود در اقتصاد پا پس نکشد، یکی از بزرگ‌ترین‌ صنایع کشور را به تعطیلی سوق می‌دهد. با این حال به نظر می‌رسد انتظار برای افزایش قیمت خودرو با برداشت اشتباه فعالان بازار سهام همراه بوده است. افزایش قیمت خودرو در شرایط کنونی شاید راهی برای نجات صنعت خودرو باشد که مشکلات بنیادی عمیقی دارد.

تحلیل هفتگی بورس جهانی

قیمت سنگ آهن در ۳ ماه اخیر رشد کرده و این در حالی است که نهادهای تحلیلگر چند ماه قبل پیش بینی کرده بودند قیمت ها در آستانه زمستان و محدودشدن تولید فولاد در چین کاهش خواهد یافت. شاخص های اقتصادی چین مهمترین عوامل بر قیمت فولاد و سنگ آهن است. در هفته های اخیر نشانه های ضعف در برخی شاخص های اقتصادی این کشور نمایان شده و احتمال داده شده این وضع ادامه پیدا خواهد کرد زیرا عامل آن یعنی تنش های تجاری بین چین و آمریکا شدت یافته و در آینده اثزرات بزرگتری بر اقتصاد دو کشور و جهان خواهد داشت.

مقدمه

مقابله به مثل نفتی ریاض با سیاست‌های اخیر کاخ سفید، بازگشت قیمت طلای سیاه از سرازیری را در پی داشت. هر بشکه نفت خام آمریکا پس از افت ۷ درصدی روز سه‌شنبه، در معاملات دیروز با بیش از یک درصد رشد همراه شد و به قیمت ۵۰/ ۵۷ دلار بر بشکه رسید. خبر وزیر نفت عربستان سعودی مبنی‌بر کاهش تولید ۵۰۰ هزار بشکه‌ای این کشور و کاهش صادرات نفت خام سعودی‌ها به آمریکا، از جمله عوامل رشد قیمت طلای سیاه عنوان شده است. به گفته منابع آگاه، سعودی‌ها حتی به‌دنبال کاهش ۴/ ۱ میلیون بشکه‌ای تولیدات کشورهای عضو و غیرعضو اوپک هستند تا شاید از این طریق بر احساس «بازی خوردن از آمریکا» غلبه کنند. سعودی‌ها در حالی به درخواست آمریکا و برای اجرای بی‌کم‌وکاست تحریم‌های نفتی آمریکا علیه ایران تولیدات خود را با رشدی بیش از ۷۰۰ هزار بشکه‌ای در روز همراه کرده بودند که آمریکا بدون اطلاع هم‌پیمان خود در خاورمیانه، به هشت خریدار اصلی نفت خام ایران معافیت‌های تحریمی اعطا کرد. این اقدام خشم سعودی‌ها را برانگیخت اما ضربات بعدی واشنگتن با تحریم ۱۷ تن از مقامات سعودی در پی ترور خاشقجی و همچنین قطع سوخت‌رسانی به هواپیماهای ائتلاف عربی در جنگ یمن، موجب شد آنها به فکر تلافی باشند. تلافی‌ای که اثر توطئه نفتی آنها علیه ایران را کمرنگ می‌کند.

اهم تغییرات روزانه طی هفته

روز دو‌شنبه هر بشکه نفت خام آمریکا با رشد ۵/۱ درصدی به بهای ۷/۶۰ دلار مبادله می‌شد. یکشنبه وزیر انرژی عربستان در حاشیه نشست کمیته مشترک نظارت بر قیمت نفت اعلام کرد این کشور از ماه دسامبر تولید روزانه نفت خود را نیم میلیون بشکه کاهش خواهد داد که این خبر باعث توقف روند نزولی WTI پس از پنج هفته شد.

روز سه‌شنبه بهای هر بشکه نفت خام آمریکا با افت قابل توجه ۳درصدی به قیمت ۸/۵۸ دلار رسید. بهای نفت طی هفته قبل برای مقاطعی به زیر مرز ۶۰ دلار تنزل کرد اما اظهارات وزیر انرژی عربستان در یکشنبه اخیر، مبنی بر کاهش نیم میلیون بشکه‌ای تولید روزانه خود برای ماه آتی و کاهش یک میلیون بشکه‌ای تولید اوپک در نیمه اول سال آتی، بازار را تحت‌الشعاع قرار داد و به این ترتیب، شاخص نفتی WTI مجددا به بالای مرز ۶۰ دلار ارتقا یافت.

روز چهارشنبه هر بشکه نفت خام آمریکا با افت ۷/۴ درصدی به قیمت ۵۶ دلار رسید. در ادامه کاهش قیمت نفت در روز گذشته نفت WTI آمریکا سقوط سنگین ۷ درصدی را تجربه کرد و به کف سالانه خود به مرز ۵۵ دلار رسید اما در ادامه معاملات اندکی از افت خود را جبران کرد و در سطوح بالاتری مبادله شد.

روز جمعه هر بشکه نفت خام آمریکا با رشد ۴/۱ درصدی به قیمت ۲/۵۷ دلار معامله شد.پس از سقوط تاریخی بهای نفت در هفته قبل، چشم‌انداز کاهش تولید از سوی عربستان و اوپک از قیمت‌ها حمایت کرد. با این حال، چشم‌انداز انقباض تقاضای بلندمدت عامل فشار بر طلای سیاه عنوان می‌شود. اوپک در آخرین گزارش ماهانه خود از کاهش بیش از انتظار تقاضا برای ۲۰۱۹ نسبت به پاییز امسال ابراز نگرانی کرد. آژانس بین‌المللی انرژی هم در گزارش هفتگی از کاهش تقاضای کشور‌های توسعه‌نیافته در سال آتی خبر داد. ضمن اینکه اداره انرژی آمریکا در گزارش هفتگی خود موجودی‌های نفت این کشور را فراتر از پیش‌بینی‌ها اعلام کرد. در همین گزارش تولید روزانه نفت آمریکا با رکوردزنی دوباره، به سطح ۷/۱۱ میلیون بشکه در روز رسید. به این ترتیب، انتظار می‌رود فشار بر قیمت‌ها ادامه داشته باشد.

چشم انداز نفت

خبر رشد شدید موجودی انبارهای نفتی آمریکا در هفته گذشته نگرانی‌ها نسبت به بازگشت مازاد عرضه به بازار نفت را تقویت کرد. آن‌طور که اداره اطلاعات انرژی آمریکا روز چهارشنبه اعلام کرده، موجودی انبارهای نفتی این کشور در هفته منتهی به ۹ نوامبر حدود ۳/ ۱۰ میلیون بشکه افزایش یافته و به بیش از ۴۴۲ میلیون بشکه رسیده است. این مقدار بیشترین سطح از اواسط دسامبر سال ۲۰۱۷ یعنی تقریبا ظرف حدود یک سال گذشته است. افزایش موجودی انبارهای نفتی نشان از ضعف تقاضا در برابر رشد عرضه دارد و با افزایش تولید نفت در آمریکا همسو است. بر اساس گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا متوسط روزانه تولید نفت آمریکا در هفته منتهی به ۹ نوامبر به بیش از ۷/ ۱۱ میلیون بشکه در روز رسیده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱۵/ ۲ میلیون بشکه در روز بیشتر است.

در این میان، خبر از سرگیری صادرات نفت از منطقه کرکوک عراق از دیگر عواملی بود که از رشد بیشتر قیمت‌ها جلوگیری کرد. صادرات نفت کرکوک به دنبال تنش‌های دولت مرکزی عراق و دولت نیمه مختار منطقه کردستان ظرف یک سال گذشته قطع شده بود. دولت ترامپ در ماه‌های اخیر تلاش کرد که دو طرف به سمت حل و فصل اختلافات خود و از سرگیری صادرات نفت کرکوک پیش ‌بروند، چراکه سعی داشت احتمال ایجاد کمبود نفت در بازار به دنبال تحریم ایران را به حداقل برساند. حال آنطور که منابع آگاه به رویترز گفته‌اند، صادرات نفت کرکوک دیروز در سطح روزانه ۵۰ تا ۶۰ هزار بشکه آغاز شده و قرار است به مرور افزایش یابد. پیش از بحران‌های سال گذشته صادرات نفت این منطقه تا مرز ۳۰۰ هزار بشکه در روز افزایش یافته بود.